94. Khoảnh khắc biết được
* Nhiều danh nhân hoàn thành sự nghiệp vĩ đại, nếu như chết sớm 20 năm, thì tên tuổi của họ sẽ không thể làm chúng ta hiểu biết được.
* Một cô gái trẻ ngu xuẩn lại hung ác, không bao giờ có thể cho chúng ta cảm giác tốt đẹp.
Một đôi trai gái trẻ vội vàng lướt qua mắt bạn, da dẻ hồng hào của họ đã kích lên ngọn lửa, đôi mắt sáng ánh lên niềm vui sướng, mỉm cười đang nhìn những con sóng bạc đầu và đàn hải âu bay lượn. Chàng nhìn nàng, nàng lại nhìn chàng, họ đang trao đổi với nhau những tin tức của tuổi thanh xuân. Họ đem những sợi tóc đen nhánh thơm phức mùi nước hoa tung lên không trung, tung lên tận mây xanh. Trông thật oai! Thật đẹp biết dường nào!
Bạn cũng đã từng oai như thế, cũng từng đẹp như thế. Giờ đây, tất cả, tất cả những cái đó, đều bỏ bạn mà đi, giờ đây ở bạn, tất cả những cái đó chỉ thành hồi ức trống rỗng.
Giờ đây tướng mạo bạn không còn đẹp nữa.
Mượn lời của ông Lương Thực Thu để nói, già và không già, xấu và không xấu, mình hãy soi gương, thì trong lòng sẽ có cơ sở chắc chắn. Mái tóc đen nhánh sợi dài không còn thấy nữa, từ đen đến vàng, đến xám rồi đến lốm đốm, rồi rơi rụng, rồi lưa thưa đến trọc lốc như núi Ngưu Sơn, giống hệt như một con kền kền. Hàm trăng trắng đẹp như những hạt bầu nhọn cũng không thấy nữa, không phải là hun màu khói vàng, thì cũng không còn đều tăm tắp nữa mà thưa thớt lộn xộn. Các thớ thịt trên khuôn mặt trở nên nhăn nheo, hơn thế còn điểm thêm vô số chấm tàn hương, đôi khi sắp đặt có thứ tự như những chòm sao, đám này giống chòm Ðại Hùng, đám kia giống chòm Thiên Yết. Các thớ thịt nằm ở dưới đáy cằm rủ xuống thành những cái túi rỗng, nắm một bíu, hai lớp da lỏng lẻo hồi lâu vẫn không thể phục hồi lại được trạng thái ban đầu. Giữa hai lông mày rậm có những chiếc lông tốt mọc lên, giống như râu thỏ. Ðôi mắt cứ trào ra nước mắt một cách vô cớ, đôi khi trên khóe mắt còn tiết ra từng cục từng cục nhử mắt tích tụ lại đó. Tóm lại, già và xấu không thể phân chia ra được.
Già rồi, xấu rồi, trong lòng tự nhiên sinh ra rất nhiều thể nghiệm. Thể nghiệm như thế nào, cảm thấy cái gì, ở nơi nào thể nghiệm cái già và cái xấu, cái lụ khụ và cái yếu đuối của sinh mệnh? Là tâm trạng phẳng lặng như mặt nước, hoặc rên rỉ hoặc không làm thay đổi nụ cười? Không những biểu hiện ra quan niệm nhân sinh khác nhau, mà còn biểu hiện ra sức mạnh của nhân cách khác nhau.
Danh sư nổi tiếng hài hước của thời đại EDO ở Nhật bản là MASUO BANANA, ở thời kỳ cuối đời lấy việc lang thang đó đây và ẩn cư để tiêu xài năm tháng, đã biểu hiện một tâm trạng đạm bạc nhìn thẳng vào sự thất thường của thế gian. Ông cho rằng, nếu như ?Ðời người có thể thường ở mãi, e rằng thế gian sẽ không thú vị hơn. Cõi trần gian mà thất thường, lại chính là việc rất hay?. Nhưng ông lại đem cái nhìn đạm bạc này phát triển đến mức sầu bi chán đời, điều đó sẽ làm cho người ta cảm thấy ông sống quá nặng nề. Ông có một bài về tuổi già, trong đó có đoạn nói:
Quan sát hầu khắp sinh vật, chỉ có con người là sống lâu nhất. Con phù du chỉ kịp đến chiều tối đã chết, con cồ cộ (cùng loài với ve sầu) không sống nổi một năm. Giá như sống cuộc sống an nhàn cho qua ngày, thì thời gian của một năm cũng đã là quá dài. Nếu như không biết đã quá đủ đầy thì dù trải qua một ngàn năm cũng chẳng qua chỉ là giấc mộng của một đêm mà thôi. ở cõi trần gian không thể sống mãi, mà sống đến lúc vừa già nua lại xấu xí, liệu có ý nghĩa gì? Người ta có câu "đa thọ đa nhục". Cho dù sống lâu, chỉ trong vòng 40 chết là thỏa đáng nhất. Quá đi độ tuổi này thì sẽ quên đi cái già cái xấu của mình, muốn trà trộn bừa vào trong quần thể của người, đến lúc tuổi già còn nuông chiều con cháu, ước mong được trường thọ phải xem sự phồn vinh của chúng. Khư khư cố chấp cuộc đời, ham muốn riêng tư càng thêm sâu, tình người và quy luật của sự vật đều không tìm hiểu nữa, thì chỉ có mà than thở.
Chỉ thưởng thức đoạn văn này về ngôn ngữ, do ông Chu Tác Nhân dịch, có thể rất hay rất đẹp, trong đó cũng không thiếu sự siêu thoát và dí dỏm của triết học. Nhưng đem cái già nua, cái xấu xí của đời người nói thành bi ai mà còn vô vị chán ngán như thế, hầu như không cần thiết lắm, cũng không hợp với thực tế. Bản thân BANANA lại chỉ sống quá cái tuổi ông nói 40 chết là thỏa đáng nhất đó có 10 năm, một danh sư bậc thầy trên văn đàn một thời mà ngã xuống lúc 50 thì khiến cho mọi người đau lòng. Mà Chu Tác Nhân, người rất tán thưởng đoạn văn này lại ngoan cố sống mãi đến hơn 80 tuổi.
Thực ra, chúng ta vì sao phải đi so sánh tuổi thọ dài ngắn với con phù du, con cồ cộ? Ðành rằng Thượng đế đã ban tặng cho chúng ta sinh mệnh ngoan cường, chúng ta tại sao lại phụ nó?
Chiến tranh, bệnh tật, thiên tai, nhân họa... đều không thể làm gì bạn được, bạn có thể đã vượt qua vô vàn tai họa, sống đến độ tuổi này, bạn nên nhìn thẳng vào những giằn vặt có tính hai mặt của tự nhiên và xã hội đối với bạn còn đang tiếp diễn để phát ra tiếng cười vui vẻ của người chiến thắng.
So với nhiều người cùng tuổi với bạn và những người sinh sau bạn đều vượt bạn mà đi, bạn lại vẫn còn sống một cách bình yên, điều đó chẳng lẽ cũng không là cái thắng về một nấc ý nghĩa của đời người hay sao?
Cần phải có năm tháng dài lâu mới có thể làm thành được. Rất nhiều, rất nhiều danh nhân hoàn thành sự nghiệp vĩ đại, nếu như chết sớm 20 năm thì tên tuổi của họ sẽ không thể làm chúng ta biết được. Ví như Hômerơ, Hesiede, Isocrates, Pidagelas, Plato, Goethe,... đều là loại điển hình này.
Mọi người đều biết, giới hạn của đẹp xấu thật ra không phân biệt rõ ràng, ở nơi này là đẹp, nhưng ở nơi khác có thể là xấu. Ngược lại cũng thế. Sớm tóc xanh chiều thành tuyết, "tóc xanh" là đẹp, "thành tuyết" cũng không phải là không đẹp. Cái đẹp và xấu chứa đựng nhiều phương diện của con người, cho người ta cảm giác đẹp và xấu cũng quyết không chỉ ở da dẻ và dung nhan ở trẻ già về tuổi tác. Một người già tuổi cao có trí tuệ, hiền từ, hòa nhã đáng gần, chắc chắn không thể cho chúng ta cảm giác xấu; còn một cô gái trẻ vừa ngu xuẩn lại hung ác cũng chắc chắn không thể cho chúng ta cảm giác đẹp.
Ðương nhiên, già cả tất nhiên có liên hệ với cái xấu của da dẻ và dung nhan, quy luật phũ phàng của tự nhiên thì ai có thể chống cự lại được? Bất cứ đồ mỹ phẩm thần kỳ đến bao nhiêu, bất cứ là kỹ thuật trang điểm nhan sắc giỏi đến mấy, đều không thể biến đổi những cái đã mục nát trở nên thần kỳ được. Không nên cả tin vào những lời chào hàng ba hoa thiên địa trong quảng cáo. Ði tìm một loại kem bảo vệ da tự mình cảm thấy tốt là có thể được rồi. Dù cho người ta nói, có người tuy đã chết rồi, nhưng anh ta vẫn như còn đang sống; có người tuy còn đang sống, nhưng anh ta như đã chết từ lâu. Nhưng cả hai loại người này trong tổng số của loài người, xét đến cùng là rất ít, rất ít, nói chung người đã chết đều bặt tung bặt tích, im hơi lặng tiếng hết, những người đang sống mới là đang sống thực sự.
Mặc dù có người về già buồn thương ảm đạm hoặc khí tiết về già sa ngã, nếu như chết sớm được mấy năm thì đời của anh ta sẽ huy hoàng nhiều. Nhưng, hoa lá sương đỏ vào tháng hai là một hiện tượng tự nhiên phổ biến. Phần lớn những sự nghiệp lớn, không bình thường đều
Về phương diện này, mất thời giờ và tâm sức quá nhiều, thì bản thân lại tạo nên sự phá hoại cực lớn đối với dung nhan của bạn.
Kỹ thuật làm đẹp nhan sắc chân chính không ở trong quảng cáo mà nằm trong kiến thức thông thường mà mọi người chúng ta đã biết từ lâu - tính tình độ lượng, dinh dưỡng hợp lý, tập luyện (vận động) không ngừng.
Tờ báo "Tinh Xiêm nhật báo", Thái lan đã đăng một bài viết: "Già mà không già", trong bài này nói đến ?Tám bí quyết? phòng chống già và xấu, tôi cảm thấy có hứng thú xin ghi lại đây để các bạn xem cho vui. Tám câu bí quyết đó là:
Lòng rộng rãi không biết buồn,
Già lão tất trông hơi xấu.
Ðắn đo được mất xin ít nói,
Cười, nhìn chó cắn nhau.
Ba bữa không ăn no,
Cơm xong đi bách bộ.
Thường đùa với con cháu,
Trước khi ngủ vung vung tay.
95. Khoảnh khắc cảm thấy tinh lực không còn dồi dào
* Giới tự nhiên đào tạo con người theo cách như thế, bạn bất tất phải không phục.
* Thừa nhận sự tồn tại là một trong những trí tuệ cao nhất của loài người.
Tinh lực của con người thế nào cũng có lúc suy thoái, ai cũng không thể mãi mãi tinh lực hơn người.
Lúc trai tráng không biết mỏi mệt là gì, cho dù toàn thân mỏi mệt, vươn mình một cái hoặc ngủ một giấc thật tốt, sau khi tỉnh lại liền nhẹ nhõm như thường, giống như một con trâu mỏi mệt lăn vài vòng trong bùn, trong nước liền lại có thể đứng dậy đi tiếp.
Hảo hán không kể đến lúc trai tráng dũng cảm. Người tuổi cao sống lâu cũng có thể về trí tuệ, kinh nghiệm và tâm sức tiến hành một vài cạnh tranh ngắn ngủi nào đó với người trẻ tuổi, nhưng hễ nói đến thể chất mạnh yếu, thể lực cao thấp, thì không thể bằng. Hễ nói đến việc làm vất vả suốt ngày thâu đêm, người già phần lớn không kham nổi.
Giới tự nhiên đào tạo con người theo cách như thế, bạn bất tất phải không phục. Bất cứ một người cao tuổi nào đều không thể miễn cưỡng làm những việc vượt quá phạm vi thể lực cho phép.
Thể lực của người trẻ tuổi có thể rèn luyện được. Nhưng người già có thể giữ được cái khỏe mạnh của năm xưa không làm cho mình chóng già đã là khó khăn rồi. Loài người ngày nay còn chưa phát minh ra tiên đan thật sự có thể giữ lại được vẻ thanh xuân. Cái gọi là phương thuật luyện đan của Ðạo gia, phần nhiều là một ảo mộng tự lừa mình dối người. Trong lịch sử Trung quốc đã từng có nhiều vị Hoàng đế và tín đồ Ðạo giáo dùng luyện đan và uống thuốc tiên để cầu mong trường sinh bất tử, nếu trên đời quả thực có Tiên đan "cải lão hoàn đồng, trường sinh bất tử", thì xung quanh chúng ta không biết đã có bao nhiêu vị Hoàng đế và tín đồ theo Ðạo hàng trăm hàng ngàn tuổi rồi. Nhưng, tại sao chúng ta đến một người cũng không nhìn thấy? Kết cục của họ nhất loạt đều thất bại, không có một người ngoại lệ. Say mê vào tiên đan càng sâu thì kết cục càng bi thảm, thân thể càng yếu đuối tuổi thọ ngắn ngủi.
Thừa nhận sự tồn tại là một trong những trí tuệ cao nhất của loài người. Nhiều người thường không đạt được trình độ nhận thức thừa nhận sự tồn tại, luôn luôn ước muốn sự tồn tại có thể là một dạng như anh ta mơ ước hão huyền, hoặc ít nhất có vài chỗ phù hợp với những điều anh ta mơ ước hão huyền. Chỉ khi những việc hướng tới của anh ta ngẫu nhiên vừa khéo hợp với sự tồn tại, anh ta mới không đi tới bi quan thất vọng. Bằng không, anh ta hoặc tiếp tục mơ màng suy nghĩ lung tung (người nằm mơ giữa ban ngày quả thực không ít) hoặc than vãn bi quan. Cả hai cái đều là mình chà đạp mình.
Thừa nhận tồn tại. Khi bạn phát giác thấy tinh lực của mình không như những ngày xưa dồi dào hưng vượng như thế nữa, thì bạn nên kiềm chế ham muốn biểu hiện tinh lực của mình.
Tinh lực là sự tổng hợp của hai thứ tinh thần và thể lực, muốn sống được vui vẻ thoải mái, cả hai thứ tinh thần và thể lực không thể thiếu một cái nào. Chính là muốn nói, muốn làm cho mình sống được vui vẻ thoải mái, ngoài quyết định bởi quan niệm nhân sinh lành mạnh bình thường nào đó, còn quyết định bởi trạng thái thân thể của mình. Cái trước là mềm còn cái sau là cứng. Cả hai đều khỏe mạnh mới sống được có ý nghĩa, hai cái trái ngược nhau hoặc một phía có khiếm khuyết đều không thể sống được vui vẻ thoải mái.
Người già có rất nhiều, rất nhiều cách sống. ?Hãy ít phát ra những cái cuồng nhiệt của tuổi trẻ? và "thích ngâm vịnh lúc hoàng hôn" là một cách sống của người già, như thế rất đẹp, làm cho người ta hâm mộ, nhưng "trên chiếc thuyền con lênh đênh trên mặt hồ, dưới chân ngôi đền cổ vào những buổi chiều tà, gió giăng đầy núi ngắm nước dậy sóng" cũng chẳng rất đẹp, rất làm cho người ta hâm mộ ư? Mấu chốt là ở chỗ chuẩn xác nắm chắc bản thân mình.
* Ðầu óc của một người tuổi cao hoàn toàn có thể so với một người tuổi nhỏ hơn, càng trẻ hơn.
* Hãy tóm chặt lấy trái tim trẻ trung!
Có lẽ hầu hết mọi người đều thừa nhận, thực chất của người già là đầu óc con người lão hóa, não lực suy thoái, đầu óc không dễ điều khiển nữa. Tức là do các cơ quan tri giác, vận động, tư duy và trí nhớ của con người suy lão, dẫn đến năng lực trực giác tiếp thụ sự việc mới, phán đoán logic, năng lực phân tích tổng hợp, năng lực tưởng tượng và năng lực ghi nhớ suy yếu.
Do đó có thể thấy, đầu óc lão hóa là sự lão hóa của hai phương diện sinh lý và tâm lý. Sinh lý lão hóa là sự việc tự nhiên, còn tâm lý lão hóa chủ yếu là do con người tạo nên, cả hai đồng thời cũng ảnh hưởng lẫn nhau, bồi bổ và tác động lẫn nhau; sự lão hóa về sinh lý có thể dẫn đến lão hóa về tâm lý, sự lão hóa về tâm lý cũng tất nhiên tăng nhanh lão hóa về sinh lý. Ngược lại cũng hoàn toàn đúng, sinh lý trẻ trung dẫn đến tâm lý trẻ trung, mà tâm lý trẻ cũng tất nhiên thúc đẩy sinh lý trẻ hoặc kéo chậm sinh lý lão hóa.
Ðầu óc của một người tuổi cao hoàn toàn có thể so với một người tuổi nhỏ hơn càng trẻ hơn, tức bộ não và sự suy nghĩ của người già đều trẻ hơn một chút - Hiện tượng này ở xung quanh chúng ta đâu đâu cũng có. Ðây trước tiên là do tác dụng tâm lý của người tuổi cao gây nên, bởi vì cái trẻ về tâm lý của họ đã kéo chậm sự lão hóa sinh lý của ông ta.
Nếu muốn làm cho bạn trẻ hơn một chút, kéo chậm lão hóa, để cho cảm giác đầu óc không dễ điều khiển chậm xuất hiện, về chủ quan điều bạn có thể làm được là -
Ôm chặt lấy trái tim trẻ trung!
Chúng ta tuổi tác đã cao làm thế nào còn ôm chặt được trái tim trẻ nữa?
Hoàn toàn có thể làm được. Chúng ta đều đã từng là trai trẻ, đã từng có cảm giác khi trai trẻ, không ngừng thức tỉnh lại phần cảm giác của thời đó của mình, dùng cái đó để cảm giác thế giới và cảm giác chính mình. Xung quanh chúng ta có rất nhiều, rất nhiều bạn trẻ đang hoạt động sôi nổi, có lẽ do những khiếm khuyết của bản thân chúng ta không có cách nào bù đắp nên không thể cảm giác được thế giới và bản thân mình giống như họ, cái mà chúng ta có thể giữ được, có thể ôm chặt được mãi mãi chỉ có thể là cảm giác của mình.
Chúng ta còn có thể thường xuyên so sánh với những người đầu óc lão hóa rất nhanh trong những người cùng lứa tuổi, tự mình dựng lên một hình ảnh phản diện, lấy đó làm gương để luôn luôn cảnh giác mình không nên giống anh ta như thế.
Một trong những biểu hiện của đầu óc lão hóa là cảm giác đối với thế giới bên ngoài hoàn toàn xa lạ với lớp trẻ. Bạn thấy họ có đặc trưng tâm lý và đặc trưng hành vi hoàn toàn rõ ràng.
Ðứng trước đại trào lưu cải cách xã hội, hốt hoảng không yên, luôn sợ phá hoại mất trật tự đã có. Nhìn không quen phương thức, hành vi, quan niệm tư tưởng mới và tất cả văn hóa nghệ thuật mới xuất hiện, thậm chí đối với phương thức diễn đạt ngôn ngữ mới cũng nhìn không quen, luôn luôn cho là ở đó có sự sai trái trong cách dùng từ. Tôn sùng cái cổ, chê trách cái mới, thường thường oán trách lòng người không giống xưa, phong khí xã hội ngày càng đi xuống. Bất cứ việc gì đều lấy quyền uy, cổ nhân Thánh hiền làm trọng. Không dám đột phá phương thức cũ kỹ, không dám vượt ra ngoài khuôn khổ. Nghe không lọt tai những ý kiến khác, không tiếp nhận nổi những quan điểm khác. Kiêu ngạo không gần quần chúng, chỉ cho mình là đúng.
Những người đầu óc già cỗi nhanh luôn cách ngăn với những người trẻ, không trao đổi chuyện trò với họ, càng không nói đùa với họ, họ luôn khoanh mình trong vòng những người già. Từ đó nên tương đối ít nhận được những kích thích của sự việc mới mẻ, thiếu sức tưởng tượng, thiếu tính sinh động.
Bạn muốn dám học tập và xin chỉ dẫn của những người trẻ ở quanh mình bạn cùng họ kết thành một khối, thường cùng với họ vui vẻ hòa nhã, nói chuyện phiếm, để trái tim của mình cùng với họ hòa cùng một nhịp, không nên sợ người khác chê cười bạn là ngây thơ cụ, nói bạn già rồi mà còn như đứa trẻ tinh nghịch. Bạn phải vững vàng tin tưởng rằng ?ông trời đích thực còn là đứa trẻ tinh nghịch?, chẳng có gì không tốt cả. Khi họp phát biểu xin bạn chớ có chiếm thời gian quá dài, ít nói những điều vô bổ, ít nói những lời lặp lại. Ðã đành bạn đã lớn tuổi, gặp việc chớ có sợ cái này cái khác, bạn hoàn toàn có thể so với lớp trẻ càng không sợ mạo hiểm càng dám cạnh tranh, càng ít kiêng dè hơn.
Bạn muốn dùng đặc trưng tâm lý và đặc trưng hành vi như thế làm tuyến cảnh giới, đi ngược lại với con đường của họ.
Luôn giữ được trạng thái tâm lý, trạng thái hành vi như thế, bạn sẽ có thể đẩy chậm được quá trình tâm lý lão hóa, đầu óc của bạn có thể không nhanh? nhạy được như lớp trẻ, nhưng trí tuệ, kinh nghiệm của bạn, sự phán đoán chín chắn của bạn trái lại có thể bù đắp lại những chỗ thiếu sót của bạn.
Trang Chủ